Opracowaliśmy 20 programów szkoleniowych na wybrane tematy, odpowiadające potrzebom pracowników pomocy społecznej i jednocześnie potrzebom uchodźców z Ukrainy. Stworzenie listy tematów poprzedziliśmy starannymi badaniami potrzeb pracowników oraz analizą wiedzy o specyficznych trudnościach doświadczanych przez uchodźców wojennych. Szczególny nacisk położyliśmy na kwestie pomocy dzieciom - dlatego opracowaliśmy 6 szkoleń poświęconych sprawom młodych ludzi.
Wszystkie programy mają elastyczną strukturę - domyślnie zaplanowane są jako szkolenie dwudniowe (16h), jednak do każdego przewidziany jest program dodatkowego dnia (8h) - tzw. follow-up, realizowanego zwykle po kilku tygodniach od szkolenia głównego. Takie rozwiązanie (jeżeli jest możliwe dla ośrodka/grupy) pozwala pogłębić tematykę poruszoną na szkoleniu, wyjaśnić wątpliwości, sprawdzić efektywność szkolenia w praktyce. Program szkolenia jest skonstruowany tak, że jest możliwe zrealizowanie go w formacie jednodniowym (8h).
Tematy szkoleń
1. Normy i zaburzenia rozwojowe
Podstawowa wiedza o rozwoju psychicznym dziecka, etapach rozwoju, osiągnięciach rozwojowych. Szkolenie dostarcza praktycznej wiedzy i wskazówek pozwalających dokładnie obserwować zachowanie dziecka w zależności od jego wieku oraz zauważać nieprawidłowości lub niepokojące objawy. Druga część szkolenia poświęcona jest umiejętnościom oceny – pozwala uczestnikom dostrzec wczesne sygnały wskazujące na zaburzenia w procesie rozwoju dziecka lub dysfunkcję funkcji psychicznych. Pracownicy socjalni powinni być w stanie dostrzec oznaki mogące wskazywać na nieprawidłowości, co pozwoli im skierować dziecko do specjalisty dysponującego profesjonalnymi narzędziami diagnostycznymi.2. Zadania rozwojowe
Jest to rozszerzenie szkolenia z norm rozwojowych. Uczy rozpoznawania momentów krytycznych w rozwoju dziecka, w których ma ono do wykonania specjalne zadania. Pracownik socjalny/asystent rodziny, rozumiejąc etap, na którym znajduje się dziecko, może wspierać dziecko w osiągnięciu sukcesu lub stymulować otoczenie (opiekunów) do wspierania dziecka na tym etapie.3. Jak być dobrym dorosłym?
Pracownicy socjalni i asystenci rodzinni, będąc w stałym kontakcie z rodziną, mogą być ważnym czynnikiem sprzyjającym prawidłowemu rozwojowi dzieci i w pewnym stopniu ograniczać straty wynikające z dysfunkcji rodziny. Świadome budowanie kontaktu z dzieckiem przez pracownika socjalnego, odpowiednia reakcja na jego potrzeby psychologiczne może znacząco wpłynąć na zdrowie psychiczne dziecka. Szkolenie służy poszerzeniu wiedzy o kluczowych momentach w rozwoju dziecka, jego potrzebach, rozwijaniu umiejętności rozpoznawania deficytów psychicznych oraz edukacji w zakresie budowania bezpiecznego kontaktu z dzieckiem i adekwatnego reagowania na jego potrzeby.4. Zachowania samobójcze
Szkolenie dotyczy umiejętności wczesnego rozpoznawania sygnałów samobójczych u dzieci, zrozumienia dynamiki procesów psychicznych prowadzących do zachowań samobójczych, umiejętności posługiwania się Skalą Oceny Zachowań Samobójczych, przeprowadzania wywiadów z osobami zgłaszającymi myśli samobójcze oraz wdrażania odpowiednich strategii i procedur w celu zapobiegania takim zachowaniom.5. System wsparcia i ochrony dzieci w Polsce
Szkolenie jest przeznaczone przede wszystkim dla odbiorców ukraińskich (wolontariusze, tłumacze). Opieka nad nieletnimi w Polsce opiera się na innych zasadach (regułach prawnych) niż na Ukrainie. Szkolenie przedstawia ramy prawne dotyczące dzieci oraz typowe problemy wynikające z tych ram, które rozwiązuje pomoc społeczna. Szkolenie to można wdrożyć, jeśli w placówce jest grupa pracowników, która potrzebuje tej wiedzy – zakładamy, że większość pracowników socjalnych jest wystarczająco zaznajomiona z systemem.6. Dzieci bez opieki i przebywające w pieczy zastępczej
Szczególnym problemem jest kwestia dzieci ukraińskich, które straciły rodziców, zostały porzucone, są odseparowane od rodziców lub znajdują się w tymczasowej opiece obcych i dzieci z ewakuowanych ukraińskich domów dziecka. Status prawny tych dzieci stwarza różne problemy i wymaga rozwiązań, na które nie mamy jasno określonych procedur. Ponadto poszukiwanie rodzin/rodziców dzieci jest nowym zjawiskiem, a pracownicy socjalni nie mają dużego doświadczenia w tej kwestii. Szkolenie stanowi kompendium wiedzy o aktach prawnych, procedurach, metodykach, które można zastosować w takich przypadkach. Szkolenie opiera się głównie na analizie rzeczywistych przypadków i doświadczeń ośrodków pomocy społecznej zebranych przez naszą organizację. W ten sposób przekazujemy uczestnikom szereg dobrych praktyk w zakresie rozwiązywania problemów porzuconych dzieci. Ważnym elementem szkolenia jest także rozwijanie umiejętności wsparcia emocjonalnego dziecka w sytuacji porzucenia/utraty rodziców oraz radzenia sobie ze skutkami długotrwałej instytucjonalizacji.Część szkolenia jest poświęcona przedstawieniu aktualnej wiedzy na temat negatywnych skutków instytucjonalizacji dzieci oraz metod/strategii zapobiegania tym skutkom lub minimalizowania owych skutków w sytuacjach, gdy niemożliwe jest uniknięcie umieszczenia dziecka w placówce/instytucji opiekuńczej lub w rodzinie zastępczej. format: DD
7. Strata i żałoba
Wiedza w zakresie doświadczenia straty, psychologicznych konsekwencji i schematów procesu żałoby (i zakłóceń tego procesu). Szkolenie skupia się na konkretnych umiejętnościach wspierania osoby doświadczającej żałoby i straty.8. Trauma zastępcza
Szkolenie przedstawia zjawisko Wtórnego Stresu Pourazowego – wiedza o przyczynach i objawach STS pozwoli uczestnikom wcześnie zauważyć niepokojące objawy (u siebie lub u innych osób) i skutecznie przeciwdziałać rozwojowi tego zjawiska.9. Wypalenie zawodowe
Szkolenie ma na celu wyposażenie uczestników w pełną wiedzę na temat zjawiska wypalenia zawodowego, tak aby mogli samodzielnie zdiagnozować swoje osobiste ryzyko doświadczania tego zjawiska i stosować skuteczne metody jego zapobiegania. Ważnym elementem szkolenia jest wyposażenie uczestników w skuteczne sposoby radzenia sobie z nadmiernym stresem oraz zaplanowanie własnej strategii dążenia do równowagi.10. Interwencja kryzysowa
Szkolenie dotyczy doraźnej pomocy dzieciom i dorosłym w sytuacji kryzysu psychicznego. Celem jest rozwijanie umiejętności rozpoznawania i oceny stanu kryzysowego, stosowania odpowiednich strategii wsparcia osoby w kryzysie, właściwej oceny możliwości i ograniczeń pracy interwencyjnej.11. Praca z dziećmi doświadczającymi przemocy
Celem szkolenia jest przedstawienie sytuacji dziecka krzywdzonego. Dziecko bywa krzywdzone przez bliskie osoby - członków rodziny, przez osoby obce dorosłe oraz doświadcza przemocy rówieśniczej. Ujęcie tematu w szerszej perspektywie, uświadomi uczestnikom szkolenia kwestie związane z rozumieniem mechanizmów psychologicznych, które występują kiedy dziecko jest krzywdzone w wymienionych sytuacjach. Pomoże to beneficjentom szkolenia, zrozumieć w jakiej sytuacji takie dziecko może się znajdować. Zrozumienie tych mechanizmów, będzie pracownikom pomocy społecznej pomagać zaplanować skuteczne działania zmierzające do poprawy jego sytuacji i zatrzymania przemocy. Ważne jest też wzmocnienie członków rodziny, którzy mogą działać na rzecz poprawy jego sytuacji. Pracownicy pomocy społecznej nauczą się jak przeprowadzać takie wsparcie.12. Cudzoziemcy w prawie polskim
Celem szkolenia jest uzyskanie przez pracowników socjalnych, asystentów rodziny i koordynatorów pieczy zastępczej wiedzy i narzędzi pozwalających im na efektywną współpracę z cudzoziemcami przebywającymi w Polsce, między innymi poprzez zrozumienie wyzwań i trudności, z jakimi mierzą się cudzoziemcy oraz sposobów ich przezwyciężania, a także poprzez uzyskanie wiedzy na temat odnoszących się do nich regulacji prawnych.13. Pomoc społeczna – kompendium
Szkolenie przeznaczone jest dla pracowników/wolontariuszy pomocy społecznej, którzy nie mają doświadczenia z polskim systemem pomocy społecznej. Jest to kompendium na temat zasad rządzących pomocą społeczną w Polsce, struktury systemu, zadań i form wsparcia dla różnych grup interesariuszy.14. Narzędzia używane w pracy socjalnej
Szkolenie to jest przeznaczone dla pracowników socjalnych/wolontariuszy, którzy nie mają doświadczenia z polskim systemem opieki społecznej. Teoria i praktyczne zastosowanie podstawowych narzędzi pracy socjalnej – wywiad środowiskowy i kontrakt socjalny.15. Różnice kulturowe
Głównym celem szkolenia będzie wsparcie uczestników w zrozumieniu i komunikacji z uchodźcami z Ukrainy. Zrozumienie różnic i posiadanie kompetencji kulturowych – umiejętność dostosowania wzorców komunikacji, współpracy i działania do odmiennych wzorców jest ważnym elementem zwiększania efektywności pracy osób zaangażowanych w pomoc uchodźcom.16. Praca z osobami doświadczającymi objawów psychopatologicznych
Wielu klientów opieki społecznej doświadcza problemów lub zaburzeń zdrowia psychicznego, problemy ze zdrowiem psychicznym zwiększają podatność na dysfunkcje społeczne. Uchodźcy są dodatkowo silnie zestresowani, co u niektórych z nich doprowadzi do rozwoju poważnych objawów. Podstawowa wiedza z zakresu psychopatologii pozwala nam (1) dostosować komunikację, metody pracy i oczekiwania do specyficznych dla danego zaburzenia trudności, (2) lepiej przewidywać zachowania i reakcje klienta oraz (3) ocenić stan klienta i ewentualnie interweniować (np. w kierunku leczenia).Szkolenie dostarcza wiedzy na temat najczęstszych zaburzeń psychicznych i objawów psychopatologicznych spotykanych u klientów pomocy społecznej. Umiejętność rozpoznawania objawów psychopatologicznych w połączeniu z podstawową wiedzą o klasyfikacji zaburzeń pozwala osobom pracującym z klientami pomocy społecznej lepiej przewidywać reakcje i dostosowywać metody pracy, sposoby komunikacji do stanu i możliwości klienta. To ostatecznie wpływa na efektywność pracy.
